ارزیابی روابط آبی برگ، محتوای کلروفیل و عملکرددانه ژنوتیپ های تریتیکاله (x triticosecale wittmack) در شرایط تنش کم آبی و برگ زدایی

چکیده بهینه کردن اندازه مبدا و استفاده مواد پروده آن در مقصد یکی از عوامل مهم در افزایش پتانسیل عملکرد و کاهش تقاضای آب در گیاهان زراعی در شرایط تنش خشکی می باشد. بمنظور بررسی اثرات برگ زدایی بر روابط آبی برگ پنج ژنوتیپ تریتیکاله شامل سناباد، جوانیلو، 3-83et- ،5-84et- و 8-84et- در شرایط آبیاری مطلوب (100 درصد ظرفیت مزرعه) و تنش کم آبی (50 درصد ظرفیت مزرعه)، آزمایشی گلخانه ای در سال 1392 در دانشگاه شیراز به اجرا در آمد. نتایج نشان داد که رقم 8-84et- و سناباد محتوی کلروفیل بالاتری (در دامنه از 1/49 تا 6/54 واحد اسپد) در شرایط تنش کم آبی داشتند. در بین ارقام تریتیکاله تنش کم آبی باعث کاهش 21 تا 42 درصدی در سرعت از دست دادن آب برگ (rwl) شد. در همه ارقام به غیر از 3-83et- و جوانیلو مقدار آب نگهداری شده در برگ (elwr) به آرامی در شرایط تنش کم آبی کاهش یافت. در همه ارقام تریتیکاله به غیر از 8-84et، تنش کم آبی عملکرد ساقه اصلی را بین 21 تا 22% کاهش داد در حالی که این کاهش در رقم 8-84et-  تنها 9%  بود. جالب اینکه تعداد دانه در سنبله در رقم 8-84 et- تحت تاثیر رژیم رطوبتی قرار نگرفت. همچنین وقتی همه برگ ها به غیر از برگ پرچم و برگ ماقبل پرچم حذف شدند، رقم سناباد با 57/2 گرم بر گرم دارای مقدار آب اولیه برگ (iwc) زیادتری بود. در شرایط تنش کم آبی و برگ زدایی، ارقام 8-84et- و سناباد وزن هزار دانه بیشتری (در دامنه ای از 6/3 تا 74/3 گرم) داشتند. می توان نتیجه گرفت که ارقام تریتیکاله بویژه در شرایط کم آبی مقصد- محدود بوده و اعمال محدودیت مبدا از راه برگزدایی تاثیر کمتری در عملکرد دانه داشت، که این موضوع می تواند به عنوان ابزاری سودمند در کاهش آب مصرفی در دوره پر شدن دانه مورد استفاده قرار گیرد.